Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 4. İran
Karapapaklar, İran’da Sulduz’un merkezî Nağadéy şehri ile bağlı 80’e kadar köy ve kasabada, Komican ve bazı köylerinde, Sultaniye ile Zencan’ın köylerinde; Mazenderan’ın Minudeşt ve köylerinde; Horasan’ın Guçan şehrinin köylerinde yaşamaktadırlar. Fakat Sulduz Bölgesi, Karapapakların tarihi yerleşim alanıdır.
Sulduz, İran’ın Güney Azerbaycan olarak tanımlanan bölgesinde idarî bir merkezdir. Sulduz, Urmiye Gölü’nün güney batısında yer alır. Sulduz’un güneyinde, Firangi Tepeleri, batısında Behramlu Dağları bulunmaktadır. Sulduz bölgesin geniş ve verimli bir ovaya sahiptir. Bu ova Gedar Çayı ile sulanır. Sulduz bölgesinin merkezi Nağadey (Nagade) şehridir. Sulduz Karapapakları, merkezî Nağadéy şehri ile bağlı 80’e kadar köy ve kasabada yerleşik olarak yaşamaktadırlar. Nağadey şehrinde Kürtler de vardır. Mamaş Kürtleri olarak adlandırılan bu Kürtlerin menşei aslında Kazak bölgesinden göç eden Karapapak Türkleridir. Buradaki Kürtler, Sünnî Mamaş Kürtlerinin tesiri ile Kürtleşmişlerdir.
Sulduz Bölgesinde Kaskasya’daki Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında 1828’de Tiflis civarından Masum Bey liderliğinde göç eden Kazaklar da vardır. Bu Kazaklar, Halifelu ve Halifan ilçelerine yerleştirilmişlerdir. 1827-1828 Kafkasya Buhranında Azerbaycan’ın Kazak-Şemseddinli bölgesinden Kazaklarla birlikte Şemşeddinli Türkleri de Sulduz’un güney doğusundaki Memmed Şah bölgesine göç etmişlerdir. Bu göçerler Şehzade Abbas Mirza’nın izniyle bölgedeki üç köye yerleştirilmiştir. Sulduz bölgesine Tarkavün, Saral, Arpalu, Canahmedli, Çakhırlı, Ulaşlı, Şemseddinlü, Ġazaġ, Nakikhanî boylarına mensup Karapapaklar yerleştirilmiştir. Bölgedeki karapapaklara hanlık yapanlar ise Tarkavün oymağından çıkmıştır.
İran, Sulduz Karapapaklarının yerleşim alanları şöyledir: Nağadéy merkezi, Ada, Ağabeyili, Ağca Zeve, Ağtövle, Arazhan Dürge, Arna, Aşağı Alagöz, Aşağı Dilençi Arıkhı, Aşağı Mehemmed Şah, Aşağı Saral, Balıkçı, Baranlı, Bayram Boğa, Bayzava, Béçenli, Begim Gala, Cebel Tezekendi, Çaġġal Mustafa, Çiyane, Daş Dürge, Daşkesen, Delme, Dem Tezekendi, Demirçi, Derbend, Devletabad, Dizec, Ecem Kehrize, Ecemli, Elméhdi, Elmelik, Emindi, Ferguzad, Ġalacık, Ġara Ġabsaġ, Gazı Gören Abaz, Gazzak Gören Abaz, Ġorkhana, Göl, Gözayran, Hacıbağlı, Hacıfiruz, Hacımhanlı, Hasanlı, Khelfelu, Kehrize, Kervansara, Köhül, Köpekli, Lavaşlı, Mehemmedyâr, Mehmandar, Memeli (Ġarabaşlı), Memiyendi, Mezre Ġarabulak, Mezrei Derbeser, Mirava, Nizamabad, Oksar, Paşayı Gören Abaz, Peyecik, Rahdehne (Irakdehne), Saksıtepe, ŞıkhEhmed, Şıkhmeruf, Şirinbulak, Şirvanşahlı, Şongar, Tabya, Taligan, Tezegala, Toppuzava Yédiyârlı, Yukarı Alagöz, Yukarı Dilençi Arıkhı, Yukarı Mehemmed Şah, Yukarı Saral, Yunuslu’dur.
Kafkasya Topluluklarından Karapapak/Terekeme Türkleri Kimdir?
Karapapak Teriminin Açıklaması
Karapapak/Terekeme Türklerinin Kökeni
Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 1. Gürcistan
Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 2. Azerbaycan
Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 3. Ermenistan
Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 4. İran
Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 5. Türkiye
Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 6. Orta Asya (Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan)
Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 7. Rusya Federasyonu
Karapapak/Terekeme Türklerinin Yaşadığı Bölgeler 8. Ukrayna
Kafkasya Topluluklarından Karapapak/Terekeme Türkleri Kimdir? Sonuç
